O محمد امين نواوى از علماى اهل تسنن
على عليه السلام بى عيب و نقص
سلفى از عبدالله بن احمد بن حنبل نقل مى كند كه از پدرم (احمد) درباره على و معاويه پرسيدم ؟ پدرم گفت : على دشمنان زيادى داشت . دشمنانش هر چه جست و جو كردند، بلكه عيبى براى او پيدا كنند، نتوانستند كم ترين عيبى در او ببينند. لذا مردى را كه با او جنگيد، (معاويه ) تعريف كردند و اين حيله اى بود كه به راه انداختند.1
O احمد بن حنبل
على عليه السلام مراد همه
چه بگويم درباره مردى كه پادشاهان فرنگ و روم تصوير او را در عبادتگاه هاى خويش مى آويزند، در حالى كه شمشير حمايل كرده و آستين بالا زده است و پادشاهان ترك و ديلم تصويرش را بر شمشيرهاى خود مى كشند، همان گونه كه بر شمشير عضدالدوله ديلمى و پدرش ركن الدوله ، تصوير امام منقوش بود و نيز بر شمشير آلب ارسلان و فرزندش ملك شاه چنين بود. گويى با اين كار تفاءل به پيروزى مى زدند. 2
O ابن ابى الحديد معتزلى
معجزه پيامبر
على عليه السلام از معجرات پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم بود مانند معجزه عصا براى موسى و زنده كردن مردگان براى عيسى عليه السلام . 3
O دكتر طه حسين مصرى
سياست على عليه السلام
آنان كه گفته اند: على با سياست آشنا نبود مى خواهند على ، معاويه پسر ابى سفيان باشد، ولى على جز اين نمى خواهد كه پسر ابوطالب باشد .
... اين از گفته هاى معاويه است كه : هر كه را همفكر خود نديدى بكش ، و هر كه سر به زير طاعت ما ندارد مالش را تاراج كن 4 .
O جرج جرداق مسيحى
علت گريز ياران
ياران على عليه السلام به دو جهت او را ترك كردند: ترس از حساب يا نوميدى از عطا و همان وقت به معاويه پيوستند كه نه از حسابش بيم داشتند و نه از عطايش نوميد بودند: زيرا بيت المال مسليمن در واقع بيت المال معاويه بود .5
1محمد تقى جعفرى ، حادثه كربلا در مثنوى ، تنظيم : محمد رضا جوادى ، ص 28، نقل از سيوطى ، تاريخ الخلفاء، ص 199.
2دانشنامه امام على (عليه السلام )، ج 11، ص 208، نقل از شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج 1، ص 28 و 29.
3 امير المومنين على بن ابى طالب (عليه السلام )، ص 111 و 135، نقل از فهرست ابن نديم
4 اميرالمؤ منين على بن ابى طالب (عليه السلام )، ص 835، صوت العداله الانسانيه ، ج 4، ص 775
5 اميرالمؤ منين على بن ابى طالب (عليه السلام )، ص 836، نقل از الامام على بقيه النبوه و خاتم الخلاقه ، ص 439.
